Əmin Abid Gültəkin - Can Azərbaycan

               Can Azərbaycan
 
Sən bizimsən, bizimsən durduqca bədəndə can,
Evet gönüllər coşdu bir sevincin gücüylə
Istiqlal sevinciylə, istiqlal sevinciylə...
İstiqlal, o yaşayan millətin qəlbində can,
İstiqlal, o səadət, həyat, zəfər, şərəf, şan.
İstiqlal, o sönməyən müəbbəd bir məşalə
Könüllərdə tutuşur, gözlərdə sönsə belə!
İstiqlal, o vətənın göğsünden yüksələn ay.
İstiqlal, o sümüktən, qandan yapılmış saray.
İstiqlal, o millətin parçalanan bağrından
Gəlinlərin, qızların, axan göz yaşlarından
Doğmuş pek mübarək, pek müqəddəs bir “İlah”dır,
Hansı bir erkek onu düşmənlərə qaptırır?
Anaların saçından ördüğü bir bayrağı
Hansi erkek çıxıb edəcək baş aşağı?!
Sən bizimsən, bizimsən durduqca bədəndə can,
Yaşa - yaşa çox yaşa, ey şanlı Azərbaycan!
 
28 May 1919

        Sevgili Bakıya

Ey sevgili Bakı, solğunsan yenə,
Bir acıyan könül yoxmu dərdinə?
Övladların kimi öksüz qaldınsa,
Mən yanaram, sənə ey yetim anne!
Xəzərin suyunda çox göz yaşım var,
Bağrına yaslanmış dərdli başım var.
Dünyaya gəldim mən — toprağım oldun,
Altaylardan endim — durağım oldun.
Yaşıl çəməninlə, mavi göyünlə,-
Qırmızı gülünlə bayrağım oldun.
Dağlarm mehrabım, daş minbərim,
Mən sənin adına səcdə eylərim.
Ey qəlbinə matəm bağlayan vətən,
Düşmən qucağmda ağlayan vətən,
Əzmimlə mən səni qurtaramazsam
Xalqımla bərabər sən də yan vətən!
Hürr olan imanım — indi qalxamm,
Sənə halal olsun mənim al qanım!

         Azərbaycan İstiqlal

İstiqlal, o sönməyən müəbbəd bir məşalə
Könüllərdə tutuşur, gözlərde sönsə belə.

Ansızın bəldəmizi sardı bir gecə,
Xırpaladı həyati bir qara pəncə,
Üfüqləri titrətdi şiddətli yellər
Bir qiyamət fəryadı yüksəldi yer-yer.
Dağ, daş, dəniz çaıparaq biri-birinə
Könüllər gömüldü yerin dərinlərinə.
Yalçın dağlar başından şimşəklər daşdı.
Ortalıqda bir dəli tufan qaynaşdı.
Yıxdı, yaxdı qarşısına çıxan şeyləri
Məmləkət oldu artıq bir yanğın yeri.
Əski vətəndən bizə bir viran qaldı,
Yurdumuz pək qorxulu matəmə daldı.
Hər qayanm altında bir ruh inlərdi,
Yüksələn fəryadlara yellər səs verdi.
Bir ölüm əl uzatdı şanlı millətə,
Dünki böyük səadət döndü nikbətə.
Devrildi həp taxtından şərəfli heyat,
Məhbəs kəsildi bizə böyük kainat.
Artıq qeyb eyləmişdi kəndini hər kəs,
Ağızlarda donmuşdu hıçqırıqlı səs.
Mənliyi alınmışdı Türkün əlindən,
Aynlmışdı vəhşətlə öz gözəlindən.
Bütün millət uçuşub daşlar başına,
İltica eyləmişdi son göz yaşına.
Vətən xərabəsində bürünüb ahə,
Yalvarıyordu candan böyük Allaha.
Yalvarıyordu haqqa öz haqqı üçün
Yamyordu ələmlə həp için-için...
İllər keçdi... Türk eli inlədi yenə...
Azərilər dərdini gömdü qəlbinə,
Bəklədi tanrısının böyüklüyünü
Bəklədi qurtaracaq müqəddəs günü.
Çünki haqqın nuru idi alnımda yanan,
Yurdunun halesinə etmişdi iman.
Biliyordu sönməz yaxdığı ocaq
Səltənəti ta həşrə qədər duracaq.
Nəhayət bir gün gəldi, durdu goz yaşı,
Yüksəldi çoxdan bəri əyilən başı.
Millətin ta ruhundan bir günəş doğdu
Məmləkəti qaplayan zülməti boğdu...

     Bayrağım və İstiqlalım

Hər dedim kəndimə, zəncir qıraraq,
Get də kəməndini cəhənnəmdə yax.
Yurdumun müəbbəd nigahbanıdır,
Əsrlər altından yüksələn bayraq.
Bayrağım öləməz, ölürsə əgər,
Torpağın altına keçər ölkələr...
Azəri qanıyla yıxandın yetər,
Yapdığın Neronun zülmündən betər,
Bir zəhər sunsa da, əməl doğurdu
Türklüyün qəlbinə vurduğun neştər.
Qaldıqca misralarda diyarım mənim
Intiqam olacaq şüarım mənim.
Azəri oğluyam, adımda şan var,
Damarımda zülmə hayqıran qan var.
Məni öksüz sanıb kükrəmə düşmən
Bax arxamda haqqı sevən cahan var.
Paçavra bayrağın əlbət solacaq
Azərbaycan yenə mənim olacaq.
Qurtuluş, ey nazlı, sevimli pəri!
Vurğundur könüldən sənə Azəri.
Dişimlə qıraram bir gün gəlib də
Bağrına sancılan qanlı xəncəri.
Yaşa ey həsrətlə doğan istiqlal!
Yaşa ey Türk, yaşa ey gözəl hilal!

          Aldı, getdi

Könül baxçasmda bir qönçə vardı:
Onu da bir zahm yel aldı, getdi.
Ordakı hər sabah şəbnəm ağlardı,
İndi o cənnəti sel aldı, getdi!
Azəri qızı, ey nazənin gözəl,
Nə oldu bizləri yaşadan əməl?
Öpüb qoxlamadan yabançı bir əl
Saçından iki, üç tel aldı getdi...
Ey qəlbinə ələm dolan sevgilim,
Hər addımda könlü solan sevgilim,
Öz yurdunda qərib olan sevgilim,
O yuvanı hanki əl aldı, getdi?..

       Buzlu cəhənnəm

Ruslar tərəfmdən Sibiriyaya sürülən azəri qardaşlanma

Sibiriya, ey soyuq və qorxunc dəniz,
Şimalın köksündə uyuma səssiz,
Qalx bir müsafır gəldi, diqqət et:
Sənə hədiyyələr gətirdi - vəhşət...
Elinin buzunu eşqlə ərit,
Çıx, acıyan qəlb ilə qucağını aç,
hədiyyən: bir dəmət saralmış igit,
Hamsı bitkin, hamsı xəstə, hamsı ac!
Ey siz, ey ölümün qorxunc yolunda
Dəmir addımlarla yürüyən gənclər!
Siz ey bir taleyin gizli qolunda
Yürürkən quzeydə çürüyən gənclər.
Uzadımz mənə siz əlinizi,
Təbrik edirəm mən, igidlər sizi!
Baş əymədiniz siz haq yeyənlərə,
Dediniz yaşamaz Azəri haqsız.
Sizi kəsmək üçün enən xencərə
“Hürriyyət istəriz” deyə yazdmız.
Səlamat yoludur getdiyiniz yol.
Günəşlər doğacaq izlərinizdə.
Yalnız deyilsiniz, yoldaşınız bol,
Bir limanlı millət var yerinizdə
Düşmən saldırsa da dörd qoldan sizə
Qorxmayın: “qurtuluş pək muhal” - deyə,
Biz də gəliyoruz o yoldan sizə,
İstiqlal... istiqlal... istiqlal, deyə!
Düşün ki, hamsını düşmən soldurmuş...
Hicran qelblərinə bir damğa vurmuş...
Onlan yollamış bədbəxt bir diyar:
Qəlblərində kədər, gözlərində nəm,
Onlan incitmə, yetimlər onlar,
Ey soyuqla yaxan buzlu cəhənnəm!
Söylə tapındığın məbudun qtşa:
Qucağında çılpaq uyuyanlar var;
Actsın məhv olan bu yaşayışa
Dinsin qasırğalar, həp fırtmalar.
Soyuğun altında bir yumaq kimi,
Gömüldüyü qara,
Ruzigarlann ilıq bir qucaq kimi, açılsın onlara.
Uf... bu boğucuq qaranlıq
Nerdən endi gözəl yerə?
Tıxandı hər nəfəs artıq
Sanki boğuluyor kürə...
Bulanlıq bir kökün kirli yaxası
Yerdə sürünüyor, iştə: tundra...
Sibirya, Sibirya... əvət Sibirya;
Təbietin o bir zalım ÇEKA-sı
Anne!
Yenə nələr düşündün ki, doldu gözlərin?
Rahatsızmı yoxsa sənin də yerin?
Yoxsa oğlunumu sən xatırladın?
Yox... onu düşünmə, indi övladın
Buzlu üfuqlərin qucağındadır;
Əmdikcə soyuğu “daha ver” deyir.
Qəlbindəki alov, bax, nələr deyir.
Sil göz yaşlarını, dur, bəklə onu
Her donduran qışın bahardır sonu.

               Qorx

Yaxlaşma ey zalım qəhr edər səni,
Qəlbimdən yüksələn fəğanımdan qorx!
Gətirmə yurduma sən dəsisəni,
Hər şeydən pak olan vicdanımdan qorx!
Əsrlərdən bəri viransan demə,
Qarşımda bir fağvr insansan demə,
Kölgəsindən qorxan düşmansan demə,
Bu yılmaq bilmeyən imammdan qorx.
Əzmim bir qıhcdır, xəncər istəməm,
Yurduma yabançı bir ər istəməm,
Sənin kimi esla rahbər istəməm,
Mənə yol göstərən Qurammdan qorx!
Heybətli əsrlər aşan Türkəm mən,
Yataqda ölənə şaşan Türkəm mən,
Dünyaya sığmayan daşan Turkəm mən,
Getdikcə böyüyen Turanımdan qorx.

            Anama

İstanbul məktubu

Bilirsən ki ana uzaqda qaldım,
İllər aramızda oldu bir yığm,
Bir yarpaqdım, düşdüm torpaqda qaldım,
Nərdədir, nərdə o müşfik qucağın?
Dərdlərim çox böyük, ağırdır ana!
Dinləyən yox, hər şey sağırdır ana!
Ban sən mənə bir azacıq acı,
Sən dinlə ruhumu gəmirən dərdi.
Bir cəhənnəm indi içimdə acı
Qədər əli mənə gör nələr verdi...
Hər şeyə baş əyən deyildim ana!
Sevginin önünde əyildim ana!
Doğduğum zamandan bəri mənim də
Bir məşuqəm vardı, cananım vardı...
Şimdi bilməm ki, o hankı iqlimdə,
Hanki bir yabançı könülə vardı..
Mən ki eşqlə pək yorğunam ana!
Vurğunam hüsnünə, vurğunam ana!
Ana, sən daha çox yaxınsan ona,
Get bildir ki, hələ əsiridir can.
Bilməyirsən əgər sor da qonşuna,
Sevdiyimin ismi: şən Azərbaycan!
Azərbaycan mənim gözəlim ana!
Azərbaycan mənim əməlim, ana!
Get onun bağrına üzünü sürt də,
Rusun çeynədiyi torpağını öp.
Azəri oğlunun böyük ümidə
Gömdüyü üç rəngli bayrağmı öp!
Bəlkə də ölərəm qürbətdə ana!
Ruhumsa qalmasın həsrətdə ana!